Vitamin A là một trong ba loại vi chất (iốt, vitamin A, sắt)
quan trọng cần cho sự phát triển của trẻ. Có đặc tính là không tan trong nước,
tan trong dầu mỡ ether, chloroform và aceton.
Vai trò quan trọng của Vitamin A
Vitamin A có vai trò rất quan trọng đối với sự phát
triển của trẻ. Vitamin A giúp bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô, giác mạc mắt,
biểu mô da, niêm mạc đường hô hấp, ruột non và các tuyến bài tiết.
Ngoài việc hỗ trợ cho thị giác thì vitamin A còn giúp
trẻ phát triển tốt hơn, tránh tình trạng suy dinh dưỡng, thấp còi. Vitamin A
còn giúp cơ thể tăng cường khả năng miễn dịch, tăng sức đề kháng với bệnh tật,
đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng nặng như: sởi, tiêu chảy và viêm đường hô hấp
cấp.
Ðối tượng dễ bị thiếu vitamin A
Nguyên nhân chính là do chế độ ăn “nghèo nàn”, ít thực
phẩm giàu vitamin A, ít chất béo. Các bệnh nhiễm khuẩn đặc biệt là sởi, tiêu
chảy, viêm đường hô hấp gây tăng nhu cầu vitamin A của cơ thể. Nhiễm giun đũa
cũng là nguyên nhân gây thiếu vitamin A. Đối tượng dễ bị thiếu vitamin A là:
- Trẻ em dưới 3 tuổi dễ bị
thiếu vitamin A do trẻ đang lớn nhanh cần nhiều vitamin A, ở tuổi này do chế độ
nuôi dưỡng thay đổi (giai đoạn ăn bổ sung, cai sữa) và dễ mắc các bệnh nhiễm
trùng nên có nguy cơ thiếu vitamin A rất cao.
- Trẻ dưới 5 tuổi bị mắc các
bệnh sởi, viêm đường hô hấp cấp, tiêu chảy kéo dài và suy dinh dưỡng nặng có
nguy cơ thiếu vitamin A.
- Bà mẹ đang cho con bú nhất
là trong năm đầu, nếu ăn uống thiếu vitamin A thì trong sữa sẽ thiếu vitamin A
dẫn đến thiếu hụt vitamin A ở trẻ nhỏ. Trẻ không được bú mẹ thì nguy cơ thiếu
vitamin A càng cao.
Dấu hiệu thiếu vitamin A
Trẻ thiếu vitamin A có biểu
hiện mệt mỏi, kém ăn, chậm lớn, da khô, tóc dễ rụng, thường xuyên bị rối loạn
tiêu hóa, viêm phế quản, viêm mũi họng… Tổn thương đặc trưng ở mắt, triệu chứng
từ nhẹ đến nặng gồm: quáng gà, khô kết mạc, vệt Bitot, khô giác mạc, loét
nhuyễn dưới 1/3 diện tích giác mạc, loét nhuyễn trên 1/3 diện tích giác mạc,
sẹo giác mạc, khô đáy mắt.
Hậu quả khôn lường
Bệnh thiếu Vitamin A ở trẻ làm cho trẻ chậm lớn, và
đặc biệt làm cho trẻ bị khô mắt, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có
thể dẫn đến mù lòa. Thiếu vitamin A làm giảm sức đề kháng của cơ thể đối với
bệnh tật, khiến trẻ dễ bị mắc các bệnh nặng, đặc biệt các bệnh nhiễm khuẩn
đường hô hấp, tiêu chảy, sởi.
Trẻ dưới 3 tuổi bị thiếu vitamin A dễ mắc các bệnh
nhiễm khuẩn như viêm đường hô hấp trên, sởi, tiêu chảy cấp.
Phòng ngừa hiệu quả việc thiếu
vitamin A
- Bảo đảm ăn uống đầy đủ các
chất dinh dưỡng, nhất là bổ sung những loại thức ăn giàu vitamin A như gan,
trứng, sữa, dầu cá, đu đủ, xoài chín, gấc, cà rốt, khoai lang, các loại rau
xanh đậm màu.
- Thời kỳ mang thai và cho con
bú bà mẹ cần ăn đủ chất, chú ý thức ăn giàu vitamin A, giàu chất caroten, nhiều
đạm, dầu mỡ. Cho trẻ bú mẹ đủ thời gian và chú ý tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ,
nhất là bệnh sởi.
- Bảo đảm nuôi dưỡng trẻ từ
khi ăn bổ sung, bữa ăn cần có đầy đủ chất dinh dưỡng và vitamin A. Cần sử dụng
nhiều loại thực phẩm khác nhau cho phong phú và đa dạng, chế biến hấp dẫn và
hợp khẩu vị sẽ góp phần làm tăng hấp thu.
- Ưu tiên các loại thực phẩm
giàu vitamin A và caroten. Bữa ăn cần cân đối và có đủ chất đạm, dầu mỡ giúp
tăng hấp thu và chuyển hóa vitamin A
- Ngoài bổ sung các thực phẩm
giàu Viatamin A các bà mẹ nên đưa con trong độ tuổi từ 6 – 36 tháng uống bổ sung Vitamin A liều
cao tại các Trạm Y tế xã/phường khi có chiến dịch.
Chiến
dịch bổ sung Vitamin A và cân, đo trẻ dưới 5 tuổi đợt I năm 2024 diễn ra từ 01/6/2024
tại các Trạm Y tế xã/phường.